Araştırmalara göre temizlik ve düzen, anksiyete ve stresi azaltarak ruh sağlığını iyileştirebiliyor. Ancak uzmanlar bozukluklara yol açan zorlayıcı davranışlara karşı uyarıyor.
ABD’de Kaliforniya Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada, dağınık veya kirli evlerde yaşayan insanların, ana stres hormonu olan daha yüksek kortizol seviyesine sahip oldukları bulundu. Çalışmaya göre, yaşam alanlarının durumu, içinde geçirilen zamanın onarıcı mı yoksa stresli mi olduğunu belirleyebilir.
İngiltere merkezli British Journal of Sports Magazine’de yayınlanan bir başka araştırma, ev işlerine zaman ayırmanın stres ve anksiyeteyi önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koydu. Bu tür faaliyetler, ruh sağlığına katkıda bulunmanın yanı sıra, genel olarak vücut için oldukça faydalı olan fiziksel aktiviteyi içerir.
BELİRSİZLİĞİ ÖNLEMEK ÇOK ÖNEMLİ
Beyin sürekli olarak ileriye dönük bir sistemdir, bağlamsal düzen onun için daha öngörülebilir ve daha az streslidir. Bu nedenle, belirsizliği önlemek çok önemlidir. Beklenmedik şeyler ve düzensizlik kortizolü artırır ve depresif veya endişeli durumlara karşı kişiyi daha savunmasız hale getirir.
Bu şekilde dengeli ve periyodik bir şekilde yapılan temizlik ve düzen, stres seviyelerinin azaltılmasına ve ruh sağlığını olumlu yönde etkilemeye yardımcı olabilir. Ama her şeyde olduğu gibi aşırılıklar çeşitli sorunlara neden olabilir. Kirli ve dağınık evler nasıl ruh halini etkileyebilir ve insanların hayatını olumsuz etkileyen zihinsel durumlara katkıda bulunabilirse, bunun tersi de zararlıdır ve olumsuz yansımaları olabilir.
TEMİZLİK VE DÜZEN BİR SORUNA DÖNÜŞMESİN
Temizlik ve düzen şüphesiz olumlu davranışlardır. Sorun, Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ile ilgili semptomların ortaya çıkabilmesidir.
OKB nedir? Uzmanlara göre, dayatılmış tekrarlayan müdahaleci düşüncelerin varlığı ile karakterize edilirler. OKB’li kişiler farkında olmalarına ve tutarsız veya abartılı olduklarını bilmelerine rağmen, durumu devam ettirir.
Örneğin, evden çıkmadan önce beş kez ocaktaki gazı kontrol edenler var, kapının düzgün kapanıp kapanmadığını, süs eşyalarının veya farklı ev eşyalarının tam olarak aynı yerde olup olmadığını, kimse uyarmazsa defalarca kontrol edebilirler. Gözden geçirmezlerse, düşüncenin yok olması zordur. Olması gereken şey, düşüncenin yarattığı kaygıyı azaltmaktır.
Zorlamalar ve tekrarlayan eylemler ortaya çıkar. Bu bir kısır döngüdür, çünkü bu eylem, düşüncenin başka bir zamanda yeniden ortaya çıkmasını tetikler ve bu da günlük yaşamı büyük ölçüde sınırlayabilir ve ruh sağlığı üzerinde büyük olumsuz bir etki yaratır.
Pandemi nedeniyle daha önce hiç görülmemiş ve çok uzun süreli stres seviyelerine maruz kalıyoruz. Bu nedenle birçok farklı rahatsızlık türü arttı. Bunlardan biri OKB’dir ve çoğu durumda kendini ev temizliğinde veya düzeninde gösterir.
Kirlilik, pislik ve özellikle pandemi ile birlikte her şeyin abartılı bir şekilde temiz ve düzenli olması gerektiği ile ilgili düşünceler var. Halihazırda günde üç kez evini temizleyen ama bununla yetinemeyip bunu defalarca tekrarlayan insanlar var.
Olumlu davranışlarla bu bozukluğun bir belirtisinin ayırt edilebilmesi önemlidir. Çünkü insanların yaşamları üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir ve şüpheli durumlarda bir uzmana gitmek gereklidir.
