Muğla’nın Milas ilçesinde, yerli kaynaklarla elektrik üretimi yapılan Yeniköy ve Kemerköy Termik santrallerine linyit sağlayan maden sahasındaki arkeolojik çalışmalar, yıl boyunca devam ediyor. Çalışmalar, 5 bin yıllık tarih ve kültürel değerlerin ortaya çıkarılmasını sağlıyor.
KARYA UYGARLIĞI HAKKINDA BİRÇOK VERİYE ULAŞILDI
Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ (YK Enerji) Kurtarma Kazıları Bilimsel Danışmanı Doç. Dr. Bekir Özer, çalışmaların, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğünün izni, YK Enerjinin desteğiyle yapıldığını anlattı.
Milas Müze Müdürlüğü başkanlığında sürdürülen kurtarma kazılarının arkeolojik açıdan verimli geçtiğini ifade eden Özer, “10 yılı aşkın süredir devam eden kurtarma kazılarında Erken Tunç, Geç Geometrik, Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma ve Doğu Roma dönemlerine tarihlenen farklı tiplerde mezarlar, zeytinyağı işlikleri, mimari yapılar, gündelik kullanım için eşyalar gibi kültürel değerlere ulaşıldı. Linyit çıkarılacak tüm alanlarda arkeolojik çalışma izinlerinin bulunması sayesinde geniş alanlarda çalışma yürütme imkanı buluyoruz. Bu çalışmalar neticesinde çok az arkeolojik veri bulunan Karya uygarlığı hakkında birçok veriye ulaştık” dedi.
EZBER BOZAN VERİLER
Özer, linyit sahalarında yıl boyu süren çalışmalarda hala ezberi bozan verilere ve kültürel değerlere ulaştıklarını söyledi.
Karya Bölgesi’nin Tunç Çağı verilerinin oldukça zayıf olduğunu belirten Özer, şöyle konuştu:
“Tüm alanın arkeolojik olarak taranması sonucunda milattan önce 3 binden bugüne kadarki kültürel ve tarihsel süreçlerle ilişkili verilere ulaştık. Örneğin 3 bin yıl önceki kırsal yerleşim alanları, mezarlıklar, erken demir çağında yine aynı alanların ne ölçüde yerleşim gördüğü, ölü gömme geleneği, mezar mimarisi açısından toplumun alışkanlıklarının neler olduğu konusunda son derece detaylı bilgiye ulaştık. Aynı zamanda bulunan insan kalıntıları ve mezarlardan çıkan buluntular bu yapılarda ikamet eden Karya topluluğu hakkında bize önemli bilgiler sağladı. Bir gün, ‘Karya hakkında biz ne biliyoruz?’ dediğimizde, gerçekten linyit sahalarındaki arkeolojik çalışmalar listenin başında yer alacak.”
Alanın çok farklı dönemlerde iskan gördüğünün, kazıların sonucunda ortaya çıktığına işaret eden Özer, şöyle devam etti:
“Bu çalışmalar olmasaydı, biz linyit madeni alanlarını kazmıyor olsaydık, bu veri yığınından asla haberimiz olmayacaktı. Farklı dönemlerde insanların bu bölgedeki köy yerleşim alanlarında, çevresinde, nerelerde yaşamış olduklarından haberimiz olmayacaktı. Bundan sonraki süreçte ben her yeni çalışma alanının, bize yeni sürprizler sağlayacağını düşünüyorum. Hem eski yılların verileri tekrar edecek ama bunun yanı sıra genişleyen yeni çalışma alanlarının arkeoloji bilimine inanılmaz katkısı olacağını düşünüyorum. Bölgedeki Belentepe, Hüsamlar, Mengefe, İkizköy alanlarında yıl boyunca sürdürülen arkeolojik çalışmalarda, bilim insanlarından ve yöre halkından oluşan 120 kişilik kurtarma kazısı ekibi, yıl boyu istihdam ediliyor.”
ESERLER MİLAS ÖREN ARKEOPARK ALANI’NA TAŞINIYOR
Özer, linyit sahasında çıkarılan kültür varlıklarının bilimsel belgeleme ve restorasyon çalışmalarının ardından aslına uygun biçimde Milas Ören Arkeopark Alanı’na taşındığını kaydetti.
Şu ana kadar 74 mezarın, 2 zeytinyağı işliğinin ve 1 Helenistik dönem konut tabanının Milas Ören Arkeopark’a taşındığını ve diğer buluntular üzerinde çalışmaların sürdüğünü aktaran Özer, “Milas Ören Arkeopark ziyarete açıldığında, buraya gelenler Karya kültürünü, farklı dönemlerdeki yerleşim sistemlerini, bir Karyalının hayatından kesitleri öğrenme fırsatına sahip olacak” ifadelerini kullandı.
