Yediğimiz yemek kan tipimize göre kimyasal olarak tepki gösteriyor. Kan grubumuzla uyumsuz besinler alırsak çeşitli rahatsızlıklara yakalanabiliyoruz, uyumlu beslenirsek hastalıklardan korunuyoruz ve enerjimiz artıyor. Aile Hekimi Dr. Rujhat Hemetoğlu yazdı.
Bu konuya tamamen bilimsel veriler ışığında değinmek istiyorum. Öncelikle kafanızda birkaç soru işareti oluşturmak istiyorum; 100 yıl önce, bin yıl önce insanların kan grubuna göre beslenmesi gibi bir ihtimal var mıydı? Örneğin; Anadolu’nun bir köyünde yaşayan bin farklı kişinin farklı beslenme stillerine sahip olup bunu hayatı boyunca sürdürme olasılığı ne kadardı? Örneklemi biraz daha küçültelim: bir ailede Anne A, baba B, çocuklar A, B, 0 ve AB kan gruplarına sahip olduğunda her biri her öğünde farklı besinler yiyebilir miydi?
Tüm bunları düşününce doğal içgüdüler yoluyla bile olsa kan grubuna göre beslenme olasılığının baya düşük bir ihtimal olduğunu söylememiz yanlış olmaz sanırım.
Peki nereden çıktı bu fikir?
İlk defa 25 sene önce, 1996 yılında Dr. Peter D’Adamo tarafından ortaya atıldı. Dr. D’Adamo “Eat Right 4 Your Type” adlı kitabında insanın sahip olduğu kan grubuna göre besinlere karşı farklı reaksiyonlar gösterdiğini öne sürdü. Fakat şu ana dek bunu ispatlayan bilimsel bir veriyi ne kendisi ne de destekçileri ortaya koyabildi.
Ne diyor Dr. Peter D’Adamo tam olarak?
Kan grubumuz ile beslenmemizin birbiriyle ilişkili olduğunu ve kan grubumuzla uyumsuz besinler almamız durumunda, bunların çeşitli rahatsızlıklara yol açacağını söylüyor. Kan grubumuza uygun beslenmemizin ise hastalıklardan koruyacağını, enerjimizi arttıracağını belirtiyor.
Bazı insanların bu beslenme tarzından olumlu etkilendiği doğru! Fakat bunun sebebini basit bir örüntü ile açıklayabiliriz: İnsanların düzenli beslenmeye geçmesi ve hayat tarzlarını değiştirmeleri! Yani daha az şeker ve yağ tüketmek, daha çok sebze ve meyve yemek ve daha çok spor yapmak… Bu diyete ne isim verirseniz verin, olumlu sonuçlar doğuracaktır!
Bu konuda yapılan bilimsel çalışmalar ne diyor?
2013 dünyanın en prestijli beslenme dergilerinden birinde yayımlanan ve tam 1415 makaleye ışık tutan bir derlemede kan grubuna göre beslenmeyi destekleyen hiçbir kanıt bulunamıyor.1
Çok ilginç bir noktaya daha değinmek istiyorum. Dr. D’Adamo’nun kitabı Norveç’te 40 bin satınca, Norveç Beslenme Birliği kitabı değerlendirmek üzere “Kan grubu diyeti: Bilim mi yoksa fantezi mi?” başlığı altında bir günlük bir seminer düzenliyor ve sonucunda Norveç Tabipler Birliği dergisinde bir dizi makale yayımlanıyor.2-3
Sonuç mu? Fantezi!
Kitabı 7 milyondan fazla satan Dr. D’Adamo kendi hipotezini desteklemek için hiç araştırma yaptı mı?
1996 yılında yazdığı Eat Right 4 Your Type adlı kitabında “8 yıldır üreme sistemi kanserleri üzerinde, kan grubu diyetinin etkilerini araştırdığını ve 2 yıl sonra çalışmanın sonuçlarını açıklayacağını, bu diyetin kanseri gerilettiğini bilimsel olarak kanıtlayacağını” söyleyen Dr. D’Adamo maalesef 25 yıldır hala bu konuda bir şey söylemedi.
Dr. D’Adamo devam kitabı olan “Arthritis: Fight It with the Blood Type Diet”ta ise “Kan grubu diyetinin romatoid artrit hastaları üzerindeki etkilerini inceleyen 12 haftalık çift kör randomize kontrollü bir çalışma yürüttüğünü” söylemişti. Fakat 17 yıldır bu konuda da herhangi bir sonuç açıklamadı.
Yazarın kendisi dahi kendi hipotezini destekleyecek bilimsel kanıtlar ortaya koyamadı, hem de bu konuda çalışmalar yürüttüğünü belirtmesine rağmen.
Peki Dr. D’Adamo’nun A grubuna önerdiği diyeti biz tüm kan gruplara uygulasak nasıl olurdu acaba?
2014 yılında bağımsız araştırmacılar tarafından 1455 kişi üzerinde bir çalışma yapılıyor. Kan grubuna bakılmaksızın hepsine Dr. D’Adamo’nun A grubuna önerdiği diyet veriliyor ve bu diyetin katılımcıların sağlık durumları ile kronik hastalıkları üzerindeki etkilerine bakılıyor.4
Sonuç mu? Kan grubu fark etmeksizin katılımcıların kardiyometabolik durumlarında iyileşmeler gözleniyor. Yani A grubu diyetini uygulayan 0 grubu da, B de, AB de fayda görüyor. Oysa Dr. D’Adamo’ya göre bu diyetten yalnızca A grubu fayda görmeliydi, diğerlerinin ise sağlık durumlarında kötüleşmeler gözlenmeliydi.
Nasıl oldu da bu diyet bu kadar popüler oldu ve Dr. D’Adamo’nun kitabı en çok satılanlar arasında yer aldı?
Dr. D’Adamo düşüncelerini halkın bilmediği bir yığın biyolojik terim kullanarak açıklıyor. Kullandığı bu bilimsel argümanlar sayesinde kan grubu diyeti kulağa oldukça mantıklı geliyor. Fakat maalesef ki bilim böyle işlemiyor. Bilimde hiçbir teori, deney sonuçlarına dayanılarak kanıtlanmadıkça, doğru kabul edilmez.
Dr. Peter D’Adamo, kan grubu diyeti teorisini öne sürerken neyi amaçlıyordu onu tabii ki bilemiyoruz fakat hiçbir bilimsel kanıt olmamasına rağmen hala bu kadar çok rağbet görmesi fazlasıyla dikkat çekici.
Norveçli araştırmacıların sözüyle bitirelim: Standart Amerikan beslenme tarzından uzaklaştıran her türlü diyet olumlu sonuçlar doğuracaktır. Fakat bu her diyetin doğru olduğu anlamına gelmez.
Referanslar:
- L Cusack, E De Buck, V Compernolle, P Vandekerckhove. Blood type diets lack supporting evidence: A systematic review. Am J Clin Nutr 2013 98(1):99 – 104.
- HM Melter, M Haugen, KC Haavardsholm, KB Hagen, HE Heier, AMB McKellep, H Glørstad, A Tandberg. Blodtypedietten – visjonær vitenskap eller tull? Tidsskrift for Den norske legeforening. 2002 14(122):1402-5.
- T Moen. Blood Type Diet– Science or Fantasy? Tidsskrift for Den norske legeforening. 2011 3(121):355-8.
- Wang, J. ABO Genotype, ‘Blood-Type’ Diet and Cardiometabolic Risk Factors. PLoS ONE. 2014;9(1):e84749
Yazı: Aile Hekimi Dr. Rujhat Hemetoğlu
