Yemek yapmak cinsiyet normlarına bağlı olarak çoğu evde kadının işi olarak görülse de profesyonel anlamda bakıldığında mutfağın erkek egemen bir sektör olduğu aşikar. Gastronomi ve mutfak sanatları yüzyıllardır önemini koruyor. Sektörde kadın şef az olsa da başarılarıyla birçok şeyi değiştirmiş kadın şeflerin varlığı az değil. Dünyanın dört bir yanında işleriyle büyük yankı uyandıran, geçmişte, şimdi ve gelecekte nesilden nesile pek çok kadına ilham veren kadın şefler iyi ki varsınız.
Michelin yıldızı gastronomi dünyasının en prestijli ödüllerinden biri olarak bilinir. Bir araba lastiği şirketinin nasıl olup da dünyanın en ünlü yemek otoritesi haline geldiğine kısaca değindikten sonra, Kadınlar Günü vesilesiyle, yetenekleriyle baş döndüren, dünyanın en bilinen Michelin yıldızlı kadın aşçılarından bir kaç örnek vereceğiz.
Michelin Rehberi ilk olarak 1900 yılında Fransa’da yayınlandı. Andre Michelin ve Edouard Michelin kardeşler bu rehberi, o sırada Fransa’da sadece 2200 tane olan araba sayısını artırmak, arabanın hayatı kolaylaştıran bir ulaşım aracı olduğunu daha fazla insana duyurmak için yayınladılar.
399 sayfa yayınlanan ilk rehber, benzinin eczanelerde litrelik kaplarda satıldığı o dönemin Fransız kasabaları ve şehirleri arasında araba ile gezinti için gereken tüm bilgileri içeriyordu. Rehberde 33 sayfa lastikler hakkında bilgi vardı. Kalanında otellere bağlı restoranlar, düzinelerce kasaba hakkında bilgi ve harita vardı.
Lastik şirketi büyüdükçe rehber de büyüdü. 1920 de ücretli oldu. Rehber iyice popüler hale gelince kardeşler, restoranları gizlice ziyaret eden gıda müfettişlerini maaşa bağladı ve derecelendirme sistemine geçmeye karar verdi. 1926’da tek yıldız sistemine, 1931’de mevcut üç yıldız sistemine geçildi. Üç yıldız ilk olarak 1933 baskısında verildi. Bir yıldız “yüksek kalitede yemekler sunan, uğramaya değer” anlamına, iki yıldız “rotanızı değiştirmeye değecek derecede mükemmel bir yemek” anlamına ve üç yıldız “özel bir yolculuğa değecek kadar olağanüstü bir mutfak” anlamına geliyordu. Rehberin popularitesi o kadar arttı ki restoranlar bir anda kendilerini birbirleriyle rekabet ederken buldular.
Michelin yıldızına sahip ilk kadın şef 1929’da Elisa Blanc idi.
Üç Michelin yıldızı alan ilk kadın şef 1933 baskısında adı geçen Fransız Eugenie Brazier oldu. Çalıştığı iki restoran da lezzet ve sunum harikası sayılarak üç Michelin yıldızı kazandı. Brazier bu başarısıyla ilk kez üç Michelin yıldızı kazanan kadın olarak tarihe geçti. Brazier bu altı yıldızı 20 yıl boyunca korudu. Ardından Marie Bourgeois ve Marguerite Bise üç Michelin yıldızı kazandı. 50 yıl sonra Bise’nin torunu Anne-Sophie Pic üç Michelin yıldızı alan dördüncü kadındı. Michelin yıldızlı kadın şeflerin sayısı son yıllarda artsa da sayıları hala erkeklere göre çok çok az.
Gelin en bilindik olanlarına bir göz atalım.
Dominique Crenn
Atelier Crenn, üç Michelin Yıldızlı, San Francisco, U.S.A
San Francisco’nun fine dining yıldızı Fransa doğumlu 53 yaşındaki Dominique Crenn modern gastronominin sınırlarını zorlayan işler yapıyor. 18 aylıkken evlat edinilen Fransız şef Dominique Crenn, çocuk yaşlarda başlayan mutfak tutkusunun izini, ancak Fransa’nın erkek egemen sisteminden uzaklaşarak sürebiliyor. Profesyonel mutfak dünyasında çalışarak geçirdiği mücadele yolu yılların sonunda Amerika’ya geliyor ve mutfak sanatları dünyasında kendine hatırı sayılır bir yer açıyor; San Fransisco’da dünyanın en beğenilen restoranlarından birini işletmeye başlıyor.
San Fransisco’da Fransız mutfağı denince akla ilk gelen restaurantlardan Atelier Crenn’i 2011 yılında açıyor. 2016 da “Dünyanın En İyi Kadın Şefi” ünvanını alan Crenn, ABD’de üç Michelin yıldızı kazanan ilk ve tek kadın şef.
“Restoran mutfaklarının yapısı askeri birliklerin yapısını temel alır; oldukça erkeksi ve maçodur” diyen Crenn bu dünyada kendisine yer açmak için çok çalışmış. Kadınlar her zaman mutfakta yemek yapar ama bir kadının şef olabileceğini düşünmek herkese ters gelir diyor Crenn. Kadın ve erkek şeflerin mutfak becerilerini bile ayrı ayrı değerlendiren ödülleri yadırgadığını ifade ediyor Crenn ve soruyor: Kadınlar için ayrı bir kategori açılması sizce de inanılmaz değil mi? Dünyanın en iyi kadın şefi ünvanında kadın kelimesi çok gereksiz…
Anne Sophie Pic
Pic, Üç Michelin Yıldızlı, Valence, France
Fransız mutfağı gelenekçi bir yapıdadır. Bu nedenle, bir kadın şefin bu arenada başarılı olması uzun süre imkansız görünüyordu. Anne Sophie Pic, restoranı Maison Pic ile üç Michelin Yıldızı kazanan dördüncü kadın şef olduğunda, kadınların neler yapabileceğini herkese yeniden gösterdi. Bugün Sophie-Pic ismi Fransız mutfağında bir ekoldür.
Anna Sophie Pic 3 Michelin yıldızını kazanan 4. kadın şef olarak biliniyor. Kendisi Cartier ve Möet & Chandon gibi prestijli markalar için çalıştıktan sonra babasının restaurantı Maison Pic’te eğitimine başlıyor ve restoranın üçüncü nesil şefi oluyor. 3 Michelin yıldızıyla Maison Pic Fransız mutfağında ustalaşmak için en doğru yer olsa gerek. İlerleyen yıllarda şef olan Anna Sophie 3 Michelin yıldızını kaybeden restauranta hepsini geri kazandırıyor.
